Tak się składa, że Księżyc nie posiada własnej atmosfery, ani tektoniki płyt, dzięki czemu jego powierzchnia usiana jest tysiącami mniejszych i większych kraterów uderzeniowych, które zostały w niej wybite miliony, a nawet miliardy lat temu. Można zatem powiedzieć, że powierzchnia naszego jedynego naturalnego satelity stanowi swoiste archiwum historii powstawania i ewolucji Układu Słonecznego.
Wbrew pozorom jednak na powierzchni Księżyca znajdziemy także wiele innych form geologicznych, które nie są kraterami, ale też nie powstały wskutek uderzenia mniejszej lub większej planetoidy. Dobrym przykładem tutaj mogą być skarpy ciągnące się na wiele kilometrów na powierzchni Księżyca. Naukowcy wskazują, że są one pozostałością po ruchach napierających na siebie części skorupy księżycowej. Co ciekawe, są to jedne z najmłodszych struktur na powierzchni globu, bowiem powstały w ciągu ostatnich 700 milionów lat.
Czytaj także: Co się znajduje pod powierzchnią Księżyca? Odpowiedź jest co najmniej zaskakująca
W najnowszym artykule naukowym opublikowanym na łamach periodyku Earth and Planetary Science Letters autorzy wskazują, że do określenia wieku skarp można wykorzystać znajdujące się w ich otoczeniu kratery. Wiek skarp może jednak powiedzieć nam wiele nowego o samej ewolucji Księżyca. Skoro bowiem nie posiada on tektoniki płyt, to skąd biorą się na nim wstrząsy tektoniczne?
Księżyc się kurczy, przez co na jego powierzchni powstają swoiste zmarszczki
Naukowcy wskazują, że jest to efekt kurczenia się Księżyca wskutek stopniowego ochładzania jego wnętrza. W efekcie wierzchnia warstwa ulega swoistym naprężeniom, które kończą się powstaniem właśnie takich struktur. Zrozumienie, gdzie i jak szybko takie struktury powstają, pozwoli inżynierom lepiej wybierać miejsce lądowania przyszłych załogowych misji księżycowych oraz lokalizację potencjalnych baz na Księżycu.
W toku swoich analiz naukowcy wykorzystali pomiary rozkładu częstotliwości występowania kraterów o rozmaitych rozmiarach oparte na zdjęciach powierzchni Księżyca wykonanych przez sondę Lunar Reconnaissance Orbiter do określenia wieku 24 skarp, a następnie tak pozyskane dane wykorzystali do oszacowania skali związanej z nimi aktywności sejsmicznej.
Czytaj także: Miniaturowy księżyc Ziemi oderwał się… od Księżyca. Naukowcy wiedzą nawet, z którego krateru pochodzi
W toku badań okazało się, że wiek zidentyfikowanych skarp nie jest zależny od ich lokalizacji. W tym samym miejscu mogą znajdować się skarpy w bardzo różnym wieku. Analogicznie, nie znaleziono żadnej korelacji między wiekiem skarpy a jej długością. Co jednak ciekawe, w danych widać wyraźną zależność kształtu od wieku takiej struktury: liniowe skarpy powstały ponad 250 milionów lat temu, a nieregularne i łukowate „zaledwie” 50-150 milionów lat temu. Najmłodsza z badanych miała jedynie 24 miliony lat.
Naukowcy wskazują zatem, że te charakterystyczne struktury powstają po części wskutek ochładzania i kurczenia się Księżyca, a po części wskutek naprężeń generowanych przez oddziaływania pływowe. Analiza statystyczna wskazuje jednak, że w ostatnich kilkuset milionach lat, Księżyc stał się znacznie spokojniejszy, co może wskazywać na to, że tempo ochładzania wnętrza Księżyca zmalało.
Nie pozostaje zatem nic innego, jak wylądować na powierzchni Księżyca i przyjrzeć się skarpom z bliska. Być może wtedy uda się zajrzeć głębiej w ewolucję tego fascynującego globu.